کل تجارت کالایی هند با کشور ایران طی سال ۱۹ – ۲۰۱۸ تقریباً برابر با ۱۷ میلیارددلار بوده که ۱۳٫۵ میلیارددلار از آن
مربوط به صادرات ایران به هند و ۳٫۵ میلیارد دلار از آن مربوط به واردات ایران از هند بوده است. طی هشت ماهه سال۲۰۱۹ کل تجارت کالایی ایران با هند برابر با ۳٫۵۳ میلیارددلار اعلام شده که ۱٫۲۹ میلیارددلار از آن مربوط به صادرات ایران به هند و ۲٫۲۴ میلیارددلار از آن مربوط به صادرات هند به ایران است. تراز تجاری ایران با هند که در سال ۲۰۱۸-۱۹ با مازاد ۱۰ میلیارددلاری همراه بود طی هشت ماهه ۲۰۱۹ تبدیل به کسری و برابر با منفی ۹۴۶ میلیون دلار شده است. علت اصلی افت شدید تراز تجاری ایران با هند ناشی از کاهش قابل توجه صادرات نفتی ایران به این کشور بوده که طی هشت ماهه ۲۰۱۹ به حدود ۹۹۵ میلیون دلار کاهش یافته است. در این گزارش وضعیت تجارت کالایی ایران و هند طی دو بازه زمانی سال ۱۹ – ۲۰۱۸ )آوریل ۲۰۱۸ الی مارس ۲۰۱۹ ( و هشت ماهه ۲۰۱۹ )آوریل الی نوامبر ۲۰۱۹ ( مورد بررسی قرار گرفته است.

شریک مهم تجاری
سال مالی هند از ابتدای ماه آوریل هر سال شروع و در ۳۱ مارس سال بعد، خاتمه می یابد. در این گزارش وضعیت تجارت کالایی هند و ایران بر اساس آمارهای ارائه شده توسط مرکز آمار هند و برای دو بازه زمانی سال ۱۹ – ۲۰۱۸ )دوازده ماهه آوریل ۲۰۱۸ الی مارس ۲۰۱۹ ( و هشت ماهه ۲۰۹ )آوریل الی نوامبر ۲۰۱۹ ( ارائه شده که در کل گزارش به ترتیب به اختصار سال مالی ۱۹ – ۲۰۱۸ و هشت ماهه ۲۰۱۹ ، عنوان شده است.
کل تجارت کالایی هند طی سال مالی ۱۹ – ۲۰۱۸ بیش از ۸۴۴ میلیارد دلار بوده که ۵۱۴ میلیارددلار از آن در حوزه واردات و ۳۳۰ میلیارددلار از آن در حوزه صادرات انجام شده است. طی هشت ماهه ۲۰۱۹ ، کل تجارت هند بالغ بر ۵۳۴ میلیارددلار بوده که ۶۰٫۴ درصد از آن مربوط به واردات و ۳۹٫۶ درصد از آن مربوط به صادرات است )نمودار ۱ (. در مقایسه با کل سال ۱۹ – ۲۰۱۸ ، طی هشت ماهه ۲۰۱۹ ، ارزش واردات هند ۶۲٫۷ درصد از رقم مشابه کل سال قبل و ارزش صادرات هم ۶۴٫۱ درصد از رقم مشابه کل سال قبل را تشکیل داده است.
کل تجارت کالایی هند با کشور ایران طی سال ۱۹ – ۲۰۱۸ تقریباً برابر با ۱۷ میلیارددلار بوده که ۱۳٫۵ میلیارددلار از آن مربوط به صادرات ایران به هند و ۳٫۵ میلیارد دلار از آن مربوط به واردات ایران از هند بوده است. به عبارتی ۷۹ درصد از سهم تجارت بین دو کشور هند و ایران مربوط به صادرات ایران به این کشور و ۲۱ درصد مابقی مربوط به صادرات هند به ایران بوده است. تراز تجارت کالایی ایران و هند در سال ۱۹ – ۲۰۱۸ به نفع ایران مثبت و برابر با ۱۰ میلیارددلار است. عامل ایجاد کننده تراز تجاری مثبت ایران، سهم بالای صادرات نفتی ایران به هند بوده به نحوی که ۱۲٫۱میلیارددلار از صادرات ایران به هند یعنی ۸۹٫۶ درصد از کل صادرات ایران به این کشور، فقط تحت تعرفه ۲۷۰۹ که نفت خام است، انجام شده است. در صورت حذف سه تعرفه ۲۷۰۹،۲۷۱۰ و ۲۷۱۱ مربوط به اقلام نفتی از صادرات کالایی ایران به هند در سال ۱۹ – ۲۰۱۸ با مجموع ارزشی ۱۲٫۲۹ میلیارددلار، ارزش صادرات کالای غیرنفتی ایران به هند در این سال، فقط ۱٫۲۳ میلیارددلار بوده است.

آمار تجارت خارجی
طی هشت ماهه سال ۲۰۱۹ کل تجارت کالایی ایران با هند برابر با ۳٫۵۳ میلیارددلار بوده که ۱٫۲۹ میلیارددلار از آن
مربوط به صادرات ایران به هند و ۲٫۲۴ میلیارددلار از آن مربوط به صادرات هند به ایران است. ترکیب تجارت کالایی
ایران به هند که در کل سال ۱۹ – ۲۰۱۸ ،برابر با نسبت ۷۹ درصد به ۲۱ درصد به نفع ایران بود، در هشت ماهه ۲۰۱۹ به نسبت ۳۷ به ۶۴ درصد و به نفع هند تغییر یافته است. در این بازه زمانی همراه با بیشی گرفتن صادرات هند به ایران از واردات ایران به هند، مازاد تراز تجاری ایران با هند در سال ۱۹ – ۲۰۱۸ ، تبدیل به کسری و برابر با منفی ۹۴۶ میلیون دلار شده است. علت اصلی افت شدید تراز تجاری ایران با هند ناشی از کاهش قابل توجه صادرات نفتی ایران به این کشور است که طی هشت ماهه ۲۰۱۹ به ۹۹۴٫۸ میلیون دلار کاهش یافته است. اگرچه صادرات نفتی ایران به هند درهشت ماهه سال ۲۰۱۹ کاهش یافته ولی مشابه کل سال ۱۹ – ۲۰۱۸ ، همچنان سهم قابل توجهی از صادرات کالایی ایران به هند طی هشت ماهه مزبور را تعرفه ۲۷۰۹ و با سهم ۷۷ درصد تشکیل داده است.
ترکیب واردات و صادرات کالایی هند از کشورهای آسیای غربی و کشورهای عضو شورای خلیج فارس طی دوازده ماه ۲۰۱۸-۱۹ و هشت ماهه ۲۰۱۹ در جداول ۱ و ۲ ارائه شده است. طی سال ۱۹ – ۲۰۱۸ ، در میان ۱۳ کشور مورد بررسی، بیشترین صادرات هند به دو مقصد امارات متحده عربی و عربستان سعودی با مجموع سهم ۶۸ درصد از کل صادرات به کشورهای این منطقه و بیشترین واردات هند نیز از سه کشور امارات متحده عربی، ، عربستان سعودی و عراق با مجموع سهم ۶۸ درصدی از کل واردات هند از کشورهای منطقه مزبور، انجام شده است. سهم ایران از کل واردات کالایی هند در سال ۱۹ – ۲۰۱۸ برابر با ۲٫۶۳ درصد بوده که طی هشت ماهه ۲۰۱۹ به ۰٫۴ درصد ) ۲٫۲۳ واحد درصد افت( تنزل یافته) است. به علت افت شدید صادرات ایران به هند، توام با افت سهم واردات هند از کشورهای منطقه مورد بررسی در هشت ماهه ۲۰۱۹ )از ۲۳ به ۲۲ درصد(، سهم واردات هند از سه کشور امارات متحده عربی، عربستان سعودی و عراق به ۷۵ درصد
افزایش یافته و بنظر می رسد بخشی از نیاز وارداتی هند )عمدتاً اقلام نفتی( به جای ایران از طریق سه کشور مزبور تامین و پوشش داده شده است.
برخلاف حوزه واردات، سهم کشورهای منطقه آسیای غربی و شورای خلیج فارس از کل صادرات هند در هشت ماهه۲۰۱۹ در مقایسه با سال ۱۹ – ۲۰۱۸ از ۱۵٫۹ درصد به ۱۶٫۳ درصد افزایش یافته است. با وجود افت سهم ایران در تامین نیازهای وارداتی هند طی هشت ماهه ۲۰۱۹ در مقایسه با سال ۱۹ – ۲۰۱۸ ، سهم ایران از کل صادرات هند در این مدت کاهش نیافته و همچنان ۱٫۰۶ درصد است.

اقلام عمده تجارت ایران با هند

• صادرات
  آمار مربوط به ۳۰ ردیف تعرفه ۴ رقمی مندرج ارائه شده در جدول ۳ نشان میدهد که ارزش صادرات اقلام مزبور طیهشت ماهه ۲۰۱۹ به مقصد هند برابر با ۱٫۲۷ میلیارددلار بوده که سهم آن از کل صادرات ایران به هند برابر با ۹۸٫۲ درصد است و نشانهای از پایین بودن تنوع کالاهای صادراتی ایران به هند، نیز محسوب می شود. به دلیل تحریم، صادراتنفت خام ایران به هند تحت تعرفه ۲۷۰۹ طی سال ۲۰۱۹ کاهش یافته و سهم آن از کل صادرات کالایی ایران به این مقصد از ۸۹٫۵ درصد در سال ۱۹ – ۲۰۱۸ به حدود ۷۷ درصد طی هشت ماهه ۲۰۱۹ رسیده که با وجود افت ۲ واحددرصدی، همچنان سهم بالایی را تشکیل میدهد. در میان اقلام عمده صادراتی ایران به هند طی هشت ماهه ۲۰۱۹ ، ارزشصادرات کالای سیمان پرتلند تحت تعرفه ۲۵۲۳ برابر با ۱۶٫۷ میلیون دلار بوده که تقریباً نزدیک به ۴ برابر کل صادراتایران به هند طی یکسال ۱۹ – ۲۰۱۸ است. برخی اقلام دیگر نظیر ردیف تعرفه های ۲۶۰۱ ، ۳۰۰۲ ، ۲۷۰۱ ، ۲۵۱۶ ، ۲۵۲۱ و ۰۸۱۳ هم از رشد قابل توجه صادرات در بازه آوریل تا نوامبر ۲۰۱۹ برخوردار بودند که مجموع ارزش صادرات این اقلام علیرغم رشد بالا، فقط ۱۰٫۶ میلیون دلار است.
• واردات
  آمار مربوط به ۳۰ ردیف تعرفه ۴ رقمی وارداتی از هند مندرج در جدول ۴ نشان میدهد که ارزش واردات اقلام مزبورطی هشت ماهه ۲۰۱۹ از مبدا هند برابر با ۱٫۷۹ میلیارددلار بوده که سهم آن از کل واردات ایران از هند برابر با ۶۷٫۳ درصد است و در مقایسه با اقلام عمده صادراتی ایران به هند، بنظر میرسد تنوع اقلام وارداتی از هند بیشتر است.
  مهمترین کالای وارداتی ایران از هند طی هشت ماهه ۲۰۱۹ ، محصول برنج با ارزش ۶۴۸ میلیون دلار بوده که سهم آن از کل ارزش واردات ایران از هند در این مدت، ۲۹ درصد است. دومین کالای مهم وارداتی از هند در این مدت، شکر تحت تعرفه ۱۷۰۱ و با ارزش واردات ۱۹۶ میلیون دلار است. چای با ارزش واردات ۱۴۵ میلیون دلار و اسانس با ارزش واردات ۱۲۴ میلیون دلار و سموم با ارزش واردات ۷۳ میلیون دلار سایر اقلام مهم وارداتی از هند طی هشت ماهه ۲۰۱۹هستند. واردات برخی از کالاها از هند طی هشت ماهه ۲۰۱۹ در مقایسه با کل سال ۱۹ – ۲۰۱۸ ، افزایش قابل توجهی داشته که از جمله آنها می توان به ۷٫۳ برابر شدن واردات کاغذ تحت تعرفه ۴۸۰۱ ، حدود ۴٫۸ برابر شدن واردات شکر تحت تعرفه ۱۷۰۱ ، نزدیک به ۳٫۶ برابر شدن واردات پنبه تحت تعرفه ۵۲۰۵ و ۱٫۴ برابر شدن واردات سموم تحت تعرفه ۳۸۰۸ نام برد.
• اقلام جدید صادراتی ایران به هند
  طی سال مالی ۱۹ – ۲۰۱۸ در مجموع تعداد ۱۵۱ ردیف تعرفه ۴ رقمی کالایی و در هشت ماهه ۲۰۱۹ هم تعداد ۱۲۵ ردیف تعرفه ۴ رقمی کالای ایرانی به کشور هند صادر شده است. برخی از اقلام صادراتی سال قبل از فهرست کالاهای صادراتی در هشت ماهه ۲۰۱۹ حذف شده ولی با این وجود تعداد ۴۴ ردیف تعرفه صادراتی جدید به فهرست کالاهای صادراتی ایران اضافه شدهاند )جدول ۵ ( که مجموع ارزش صادرات این کالاها حدود ۳٫۲ میلیون دلار است.