بیراه نیست اگر بگوییم ایام کرونایی نقطه عطفی در توسعه اقتصاد دیجیتال در دنیا بوده است. در ایران هم به صورت نسبی شاهد رونق خدمات دیجیتالی بوده ایم. امید می رود توجه به اقتصاد دیجیتال شرایطی ایجاد کند که بر اساس آن سهم اقتصاد دیجیتال بیش از ۶٫۵ درصد فعلی بشود.
توسعه اقتصاد دیجیتال از جمله مواردی است که هر اقتصاد پویایی حساب ویژه ای روی آن باز می کند. در کشور ما هم اگرچه در این حوزه هنوز نوپا هستیم اما نمی توان منکر بهبود شرایط‌‌مان در سال های اخیر شد.
وقتی از اقتصاد دیجیتال سخن به میان می آید مرادمان استفاده از انواع ابزارهای نوین ارتباطی برای پیشبرد اقتصاد کشور است. به بیان دیگر اقتصاد دیجیتال دربرگیرنده مجموعه فعالیت های اقتصادی و اجتماعی است که از بسترهایی همچون اینترنت و موبایل قابلیت عملیاتی شدن دارد.
خرید آنلاین، حواله پول، پیام مجازی برای شریک تجاری و … همه و همه را می توان ذیل اقتصاد دیجیتال تعریف کرد. اقتصاد سنتی به خاطر تحولات ارتباطی به وجود آمده در سال های اخیر دچار دگرگونی های زیادی شده است.
هوش مصنوعی، روباتیک، وسایل نقلیه خودران هوشمند، پهپادها، اینترنت، چاپ سه بعدی، فناوری‌های نو در زمینه­ انرژی‌های تجدیدپذیر همگی از نتایج دیجیتالی شدن اقتصاد در سال های اخیر است. در این بین هوش مصنوعی از جمله علومی است که به اعتقاد بسیاری از آینده پژوهان در سال های آینده می تواند همه معادلات را در دنیای فردا دستخوش تغییر کند. باید پذیرفت که دیجیتالی شدن اقتصاد مساله بسیار حائزاهمیتی است و چنانچه نتوانیم این امر را با جزئیات درک کنیم از چرخه اقتصاد دنیا عقب خواهیم افتاد.
بحران کرونا در همین سه ماه بسیاری از ابعاد زندگی ما را تغییر داده است. همواره در زمان بحران همیشه شاهد رشد در برخی حوزه ها هستیم. در شرایط شیوع این ویروس مهلک هم اقتصاد دیجیتال پیشرفت گسترده ای در برخی کشورهای بحران زده داشت. اگرچه در این مدت کسب و کارهای زیادی دچار ورشکستگی شدند اما کم نبودند کسانی که تهدید قرنطینه را به فرصت تبدیل کرده و اشتغال زایی کرده اند.
بیراه نیست اگر بگوییم ایام کرونایی نقطه عطفی در توسعه اقتصاد دیجیتال در دنیا بوده است. در ایران هم به صورت نسبی شاهد رونق خدمات دیجیتالی بوده ایم. در همین راستا معاون پژوهشکده سیاست‌پژوهی و مطالعات راهبردی نیز اعلام کرده بود شرایط حاصل از کووید – ۱۹ سبب شده تا سهم اقتصاد دیجیتال در کشور با بالا رفتن استفاده از فناوری‌های نوین، افزایش پیدا کند.
تقویت زیرساخت های دیجیتالی اولین گامی است که باید در آن قدم محکمی برداشت. هرچند با توجه به فقدان زیرساخت لازم حداقل در سی درصد از کشور و ضعف ساختاری ما در دولت الکترونیک باید اعتراف کرد که مسیر پیش روی ما در این حوزه بسیار دشوار است. در شرایط کنونی به نظر می رسد از مهم‌ترین چالش کسب‌و‌کارهای فناوری اطلاعات بتوان به کاهش تقاضا و بعد از آن، کاهش حضور نیروی انسانی شرکت ها اشاره کرد.
اخیرا وزیر ارتباطات مجموع اندازه اقتصاد دیجیتال کشور را حدود ۶.۵ درصد خوانده است. عددی که با توجه به ظرفیت ۸۰ میلیونی ایران و پتانسیل نهفته در آن متناسب نیست. تغییراتی که در طی این سالها در مسیر توسعه جوامع رخ داده با ارتقای فناوری اطلاعات ارتباط مستقیمی داشته است. در حال حاضر ایران با بازار ۱۴۵ هزار میلیاردی جهانی اقتصاد دیجیتال، سهم یک درصدی در جهان دارد.
سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رییس جمهور درباره اقتصاد دیجیتال معتقد است نسل جدید کارآفرینی با نسل قبل کاملا تفاوت دارند. افرادی که به این نوع کسب‌وکارها روآورده‌اند عمدتا جوانانی هستند که با چنگ و دندان در این محیط کسب‌وکار رشد یافته و می‌توانند خود را با هر نوع شرایطی به راحتی وفق دهند. این گروه از افراد کسانی هستند که با رانت بالا نیامده‌اند.
ویروس کرونا تلنگر خوبی برای بسیاری از مسئولان بود تا اقتصاد دیجیتال و لزوم توسعه آن را جدی بگیرند. با توجه به اینکه متاسفانه در بخش آموزش مجازی با توجه به کمبود زیرساخت ها کارنامه خوبی از ما در این سه ماه ارائه نشده است امید می رود توجه به اقتصاد دیجیتال شرایطی ایجاد کند که بر اساس آن سهم اقتصاد دیجیتال بیش از ۶٫۵ درصد فعلی بشود./ سلام نو