محیط کسب وکار به مجموعه عواملی گفته می شود که بر عملکرد یا اداره بنگاه های اقتصادی مؤثر هستند اما تقریبا خارج از کنترل مدیران بنگاه ها قرار دارند؛ عواملی نظیر قوانین و مقررات، میزان بارندگی، فرهنگ کاری در یک منطقه و … که در کشورها و مناطق جغرافیایی گوناگون، در هر رشته کاری و نیز در طول زمان متفاوت هستند. امروزه، بهبود محیط کسب وکار یکی از مهمترین راهبردهای توسعه اقتصادی هر کشور به شمار می رود و علاوه بر آن هرچه محیط کسب وکار یک کشور شرایط بهتری داشته باشد، بهره برداری از فرصت های کارآفرینی بیشتر و هر چه بهرهبرداري از فرصت های کارآفرینی در جامعه ای بیشتر باشد، عملکرد اقتصاد آن کشور و خلق ارزش و ثروت در آن جامعه نیز بیشتر می شود. با این حال بهبود محیط کسب وکار، نیازمند برنامه ریزی و سیاست گذاری مطلوب است، که دستیابی به این مهم نیازمند وجود فرایندی مستمر برای پایش و سنجش وضعیت محیط کسب وکار هر کشور است.

خراسان رضوی به استناد گزارش پایش ملی محیط کسب و کار ایران، در پاییز ۹۹ توانست با جهشی ۷ پله ای از جایگاه پانزدهم در میان استان‌های کشور به پله «هشتم» صعود کند.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ محمدرضا هاشمی، کارشناس پایش طرح ها و برنامه های اتاق مشهد با اعلام این خبر توضیح داد: این استان در تازه‌ترین نسخه این پایش، با کسب نمره شاخص ۵٫۶، موفق شد نسبت به تابستان ۹۹ جایگاه خود را ارتقا دهد و با جهشی چشمگیر به رتبه هشتم در بین استان های کشور صعود نماید (۷ پله صعود نسبت به تابستان ۹۹). در واقع رتبه کسب شده در فصل پاییز ۹۹، بهترین رتبه استان ما طی دو سال اخیر در طرح پایش محیط کسب و کار بوده است.
وی توضیح داد: طرح پایش ملی محیط کسب وکار کشور – پاییز ۱۳۹۹ – در راستای اجرای ماده ۴ قانون بهبود مستمر محیط کسب وکار مصوب ۱۳۹۰ مجلس شورای اسلامی، از آذرماه کلید خورد. هدف کلی از اجرای این طرح، شناخت وضعیت جاری محیط کسب و کار در ایران و تغییرات آن به صورت فصلی و سالانه است.
وی با بیان اینکه، مجموعه اعضای فعال اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران، اتاق های اصناف و تعاون ایران، جامعه هدف این طرح را تشکیل می‌دهند، یادآور شد: در این دوره ۲۹۹ فعال اقتصادی از خراسان رضوی برای شرکت در طرح پایش محیط کسب و کار از سوی اتاق ایران تعیین شدند. اعلام نظر و تکمیل پرسشنامه طی مدت یک ماه به صورت آمارگیری تلفنی انجام گرفت که مشارکت ۴۱ درصدی فعالان اقتصادی استان را به همراه داشت.
کارشناس پایش طرح ها و برنامه های اتاق مشهد خاطر نشان کرد: در این طرح همچون دوره‌های گذشته ۲۸ مانع اصلی در محیط کسب وکار مورد سنجش قرار گرفت و به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشور از اسفند ماه سال ۹۸ ، شاخص ملى محیط کسب و کار با احتساب اثر کرونا به عنوان یکى از موانع کسب و کار محاسبه گردید.
وی اشاره‌ای به نتایج این پایش و بررسی نیز داشت و خاطر نشان کرد: در پاییز ۱۳۹۹، فعالان اقتصادی مشارکت کننده ، همچون دوره‌های اخیر به ترتیب سه مولفه «دشواری تأمین مالی از بانک ها»، « رويه هاي ناعادلانه مميزي و دريافت ماليات » و «بی ثباتی سیاست ها، قوانین و مقررات و رویه های اجرایی ناظر بر کسب وکار» را نامناسب‌‌ترین عوامل اثرگذار بر این محیط معرفی نمودند. متقابلا سه عامل « دسترسي به آب»، « دسترسي به حامل های انرژی» و «دسترسي به شبکه تلفن همراه و اينترنت» نیز به عنوان مولفه های مناسب ارزیابی و جمع بندی شد.
هاشمی، به میزان تأثیرگذاری ویروس کرونا بر کسب و کارها از نظر فعالان اقتصادی شرکت کننده در طرح پایش اشاره کرد و توضیح داد: استان خراسان رضوی با کسب نمره ۶٫۰۲ (میانگین نمره کشور ۶٫۴۹)، رتبه دهم را از لحاظ میزان اثرپذیری از ویروس کرونا در بین استانهای کشور کسب نموده است.
این گزارش حاکیست؛ نمودار زیر بیانگر وضعیت شاخص محیط کسب و کار استان خراسان رضوی طی دوسال اخیر است که با شاخص محیط کسب و کار کشور مقایسه شده است.
بالا بودن شاخص به معنای نامناسب بودنوضعیت آن است.
نمره هر یک از ۲۸ مؤلفه طرح پایش محیط کسب و کار استان به همراه میزان تغییرات نسبت به فصل گذشته مطابق جدول روبرو آمده است.
طابق جدول فوق سه مؤلفه زیر دارای بیشترین تغییر منفی (افول) نسبت به فصل گذشته می‌باشند:

• بي تعهدي طرف هاي قرارداد و معامله به اجرای تعهدات و وعده هایشان
• برداشت هاي سليقه اي از قوانين و مقررات توسط مأموران محیط زیست، شهرداری، گمرک، بهداشت
• رويه هاي ناعادلانه مميزي و دريافت ماليات
  همچنین سه مؤلفه ذیل دارای بیشترین تغییر مثبت (بهبود) نسبت به فصل تابستان ۹۹ می‌باشند:
• غيرقابل پيش بيني بودن و تغییرات قيمت مواد اوليه و محصولات
• عرضه کالاها و محصولات قاچاق در بازار ایران
• وجود انحصار، امتياز يا هرنوع رانت به يك يا تعدادي از رقبا در بازار