فریال مستوفی، رئیس مرکز خدمات سرمایه گذاری اتاق تهران طی مقاله‌ای با استناد به گزارش موسسه آنکتاد، تبعات پاندمی کرونا در صنعت توریسم را تبیین کرده‌است.
بر اساس گزارش منتشر شده از سوی موسسه آنکتاد، اقتصاد جهانی بیش از ۴ تریلیون دلار بر اثر زیان وارد شده به صنعت گردشگری در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ متضرر می‌شود.
این پیش‌بینی با در نظر گرفتن اثرات مستقیم این پاندمی بر صنعت گردشگری و همچنین اثرات غیرمستقیم آن بر صنایع وابسته به صنعت گردشگری صورت گرفته است. این گزارش که با همکاری سازمان جهانی گردشگری تدوین شده، تاکید دارد که سرعت ترمیم این صنعت در دنیا و کاهش این رقم زیان، به میزان و سرعت واکسیناسیون کووید-۱۹ در دنیا بستگی دارد.
با توجه به توزیع نابرابر واکسن در سرتاسر جهان و سرعت بالای واکسیناسیون در کشورهای توسعه‌یافته، ضررهای ناشی از این پاندمی در این کشورها در حال کاهش است؛ اما در کشورهای در حال توسعه وضعیت رو به وخامت است. آمارهای مربوط به واکسیناسیون کرونا در جهان حاکی از آن است که در بعضی کشورهای توسعه یافته تا ۶۰درصد از جمعیت واکسینه شده‌اند، در حالی که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه حداکثر یک درصد جمعیت واکسن دریافت کرده اند. با توجه به اینکه در برخی از کشورهای در حال توسعه حدود ۶۰ درصد تولید ناخالص داخلی از صنعت گردشگری حاصل می‌شود، اقتصاد آنها با چالش جدی روبه‌رو است.
بر اساس پیش‌بینی‌ها شرایط صنعت گردشگری تا سال ۲۰۲۳ یا حتی بعدتر از آن به شرایط قبل از پاندمی برنخواهد گشت که عمده دلایل آن محدودیت‌های سفر، روند کند واکسیناسیون جهانی، عدم اعتماد مسافران برای مسافرت و شرایط بد اقتصادی و کاهش درآمدهاست.

نمودار شماره ۱٫ تعداد گردشگران بین المللی ( منبع: آنکتاد)
نمودار شماره ۲ ورودی های بخش گردشگری (درصد) ( منبع: آنکتاد)

حجم ضرر و زیان ناشی از این پاندمی بر صنعت گردشگری و متعاقباً اقتصاد جهانی، بسیار بالاتر از پیش‌بینی زیان ۱.۲ تا ۳.۳ هزار میلیارد دلاری است که آنکتاد در تابستان ۲۰۲۰ تخمین زده بود. بر اساس گزارش جدید آنکتاد، تعداد گردشگران ورودی در بازه زمانی ژانویه تا دسامبر ۲۰۲۰ در حدود یک میلیارد یا ۷۴ درصد کاهش یافته است (نمودار شماره ۱). این رقم برای سه ماهه اول ۲۰۲۱ حاکی از کاهش ۸۸ درصدی مسافران ورودی است و برای کشورهای در حال توسعه که بیشترین آسیب را در این صنعت دیدند بین ۶۰ تا ۸۰ درصد کاهش مشاهده می‌شود.
بررسی ورودی‌های مورد استفاده در بخش گردشگری، تأثیرات غیر مستقیم رکود این صنعت را بهتر نشان می دهد. نیروی کار، سرمایه، محصولات کشاورزی (غذا و نوشیدنی) و خدمات (محل اقامت و حمل و نقل) بیشترین سهم را در اختیار دارند. اگرچه بین کشورها و بخش‌های مختلف گردشگری تفاوت وجود دارد، نمودار شماره ۲ تصویری کلی از ترکیب ورودی ها را نشان می دهد.
در عین حال، بر اساس گزارش سرمایه‌گذاری ۲۰۲۱ منتشر شده توسط آنکتاد، شیوع همه‌گیری کرونا موجب افزایش قابل توجهی در اقدامات سیاست‌های سرمایه‌گذاری در بخش بهداشت از جمله افزایش غربالگری شده است، در عین حال انگیزه‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری در برخی بخش‌ها از جمله گردشگری سلامت ایجاد کرده است. بسیاری از کشورها در حال ارزیابی مجدد سیاست‌های ملی و بین‌المللی در مورد سرمایه‌گذاری در بخش بهداشت هستند. فعالیت‌های پیشگامانه ترویج و تسهیل سرمایه‌گذاری به طور گسترده‌ای در کشورهای توسعه یافته و همچنین در حال توسعه، به ویژه در آمریکای لاتین و کارائیب و اقتصادهای در حال گذار در دست اقدام است. یکی از این اقدامات سازماندهی کمپین‌هایی برای ترویج گردشگری پزشکی است. برای مثال کشور جامائیکا یکی از راهکارهای خود را ترویج گردشگری پزشکی و جایگاه یابی این کشور به عنوان یکی از مراکز جهانی گردشگری سلامت می‌داند. با توجه به پتانسیل‌های بالقوه‌ای که کشور ایران در این حوزه دارد، با برنامه‌ریزی درست و به دور از سیاست‌زدگی، می‌توان از این فرصت بهره‌برداری کرده و تبدیل به قطب منطقه‌ای در گردشگری سلامت شد.