بر اساس گزارش جدید رقابت‌پذیری سفر و گردشگری که توسط مجمع جهانی اقتصاد منتشر می‌شود، ایران ارزان‌ترین مقصد گردشگری در بین ۱۴۰ کشور جهان است. سهم ایران از گردشگری خارجی، در حدود هفت میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در سال ۱۳۹۷ بوده است.
سازمان جهانی گردشگری می‌گوید تعداد گردشگر ورودی در سطح جهان در سال ۲۰۱۸ به یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر رسیده است. همچنین این هفتمین سالی است که در آن، رشد صادرات گردشگری بیشتر از رشد صادرات کالاهای تجاری بوده است. گردشگری خارجی از آنجایی اهمیت اقتصادی پیدا می‌کند که ارزش پرداخت‌های این گردشگران در کشورهای مقصد را بررسی کنیم. در سال ۲۰۱۷ این رقم به ۱۳۳۲ میلیارد دلار رسیده است.
ارزش اقتصادی گردشگری، کشورها را در رقابتی برای جذب گردشگر قرار داده است. آمارهای سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد تا به اینجا، اروپا برنده این رقابت بوده، به‌طوری که کشورهای اروپایی توانسته‌اند در سال ۲۰۱۷، ۳۸ درصد این مخارج را جذب کنند. کشورهای منطقه آسیاپاسیفیک با ۲۹ درصد و آمریکا با ۲۴ درصد در رده بعدی قرار دارند. کمترین سهم نیز مربوط به خاورمیانه با پنج درصد و آفریقا با سه درصد است.
رقابت در جذب گردشگر خارجی
مجمع جهانی اقتصاد، هر دو سال یک‌ بار، رقابت‌پذیری کشورها در سفر و گردشگری را بررسی و در گزارشی با عنوان «رقابت‌پذیری گردشگری و سفر» منتشر می‌کند که در آن چهار زمینه اصلی «توانمندسازی محیط»، «سیاست‌ها و شرایط سفر و گردشگری»، «زیرساخت» و «منابع طبیعی و فرهنگی» با استفاده از ۱۴ بخش، در ۱۴۰ کشور، بررسی می‌شوند. یافته‌های گزارش جدید مجمع جهانی اقتصاد نشان می‌دهد حمل‌ونقل هوایی، دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات و باز بودن روابط بین‌المللی پیش‌برنده‌های رشد صنعت گردشگری در جهان هستند. پیشرفت‌های صورت‌ گرفته در زیرساخت‌های حمل‌ونقل هوایی، افزایش ظرفیت مسیرها و خطوط هوایی را به دنبال داشته است. باز بودن روابط بین‌المللی به کشورهای کم‌درآمد کمک کرده تا از منافع گردشگری بهره‌مند شوند. رشد فزاینده کاربران اینترنت و موبایل هم کمک می‌کند تا اقتصادهای بیشتری بتوانند از خدمات دیجیتال در صنعت گردشگری استفاده کنند.

کدام کشورها در جذب گردشگر، برنده هستند؟
در گزارش جدید مجمع جهانی اقتصاد هم مانند سه گزارش قبلی، اسپانیا، رتبه اول رقابت‌پذیری سفر و گردشگری را به خود اختصاص داده است. در ۱۰ کشور اول این فهرست، کشورهای اروپایی سهم بیشتری دارند. بعد از اسپانیا، کشورهای فرانسه، آلمان، ژاپن، آمریکا، انگلیس، استرالیا، ایتالیا، کانادا و سوئیس، در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

اقتصاد گردشگری منطقه منا
مجموع گردشگران خارجی وارد شده به کشورهای منطقه منا یعنی خاورمیانه و شمال آفریقا، بیش از ۸۴ میلیون و ۶۰۰هزار نفر بوده که هر کدام به‌طور متوسط ۹۹۶ دلار در کشور مقصد، هزینه کرده‌اند. سهم صنعت گردشگری و سفر در تولید ناخالص داخلی این منطقه، ۳.۹ درصد یا حدود ۱۱۹ میلیارد دلار است.
امارات متحده عربی، رقابت‌پذیرین کشور منطقه در زمینه گردشگری و سفر است و رتبه ۳۳ جهان را هم به خود اختصاص داده است. امارات بهترین عملکرد در زمینه توانمندسازی محیط را در منطقه دارد و همین موضوع رقابت‌پذیری سفر و گردشگری در این کشور را بهبود داده است. امارات از نظر منابع فرهنگی و طبیعی، رتبه ۱۰۳ دنیا را دارد، اما توانسته با عملکرد قابل قبول در سایر ابعاد، این ضعف را پوشش دهد. به‌عنوان مثال، تسهیل دسترسی به ICT، گردشگری این کشور را یاری کرده است. همچنین محیط کسب‌وکار، نیروی انسانی و بازار کار در امارات به‌گونه‌ای است که شرایط برای رشد سرمایه‌گذاری در بخش سفر و گردشگری این کشور را فراهم کرده است.

برگ برنده ایران در گردشگری چیست؟
ایران هشتاد و نهمین کشور رقابت‌پذیر در زمینه گردشگری و سفر در جهان است و رتبه یازدهم کشورهای منطقه منا در بین ۱۵ کشور را به خود اختصاص داده است. یکی از شاخص‌هایی که در سیاست‌های سفر و گردشگری، بررسی می‌شود، شاخص رقابت‌پذیری قیمت‌هاست. تغییرات نرخ ارز در کشورمان موجب شده ایران در این شاخص، رتبه اول جهان را داشته باشد. عوارض پایین فرودگاهی، سوخت ارزان و قدرت خرید بالای گردشگر خارجی در ایران، کشورمان را از نظر رقابت‌پذیری قیمتی در رتبه اول قرار داده است. علاوه بر این، منابع طبیعی و فرهنگی، دیگر نقطه قوت ایران در جذب گردشگر خارجی هستند.
نکته قابل توجه درباره رقابت‌پذیری قیمت این است که قیمت به‌تنهایی نمی‌تواند در جذب گردشگر تأثیرگذار باشد. به‌عنوان مثال، اسپانیا که در رتبه اول این فهرست قرار دارد، از نظر رقابت‌پذیری قیمت، در جایگاه ۱۰۳ قرار دارد. در واقع نمی‌توان گفت ۱۰ کشوری که در ابتدای فهرست رقابت‌پذیری گردشگری و سفر قرار دارند، از نظر قیمتی هم رقابت‌پذیر هستند. فرانسه در رتبه ۱۲۸، آلمان ۱۲۴، ژاپن ۱۱۳، آمریکا ۱۱۹، انگلیس ۱۴۰، استرالیا ۱۳۰، ایتالیا ۱۲۹، کانادا ۱۰۷ و سوئیس در رتبه ۱۳۷ رقابت‌پذیری قیمت هستند.

ایران میزبان گردشگران چه کشورهایی است؟
ولی تیموری، معاون گردشگری کشور تعداد گردشگران خارجی در سال ۱۳۹۷ را هفت میلیون و ۸۰۰ هزار نفر اعلام کرده است. این رقم نسبت به سال گذشته بیش از ۵۲ درصد رشد داشته است. بیشترین گردشگران خارجی ایران، از عراق هستند و در سال ۱۳۹۶ سهم ۲۷ درصدی از تعداد گردشگران ورودی به کشور را داشته‌اند. بیشترین گردشگرانی هم که از اروپا به ایران می‌آیند، آلمانی‎‌ها هستند. در سال ۱۳۹۶، تقریباً ۶۳ هزار گردشگر آلمانی به ایران سفر کردند.

۹۳ درصد گردشگران خارجی ایران، همسایه‌ها هستند
بررسی آمار گردشگران ورودی در سال ۹۷ نشان می‌دهد از مجموع هفت‌میلیون و ۸۰۴ هزار گردشگر خارجی ایران در سال ۹۷، هفت‌میلیون و ۲۶۷ هزار نفر آن (معادل ۹۳ درصد از کل گردشگران ورودی به کشور) از ۱۰ کشور منطقه به ایران آمده‌اند. همچنین در سال ۹۷ تعداد گردشگران ورودی از ۱۰ کشور منطقه نسبت به تعداد ۴٫۴ میلیون نفر گردشگر سال ۹۶ نیز ۶۴ درصد رشد داشته است. در بین کشورهای منطقه نیز از مجموع هفت‌میلیون و ۸۰۴ هزار گردشگر خارجی ایران در سال ۹۷، نزدیک به ۲٫۶ میلیون نفر آنها از عراق، ۱٫۸ میلیون نفر از آذربایجان، یک‌میلیون و ۳۴ هزار نفر از افغانستان، ۹۴۷ هزار نفر از ترکیه، ۳۰۴ هزار نفر از پاکستان، ۱۷۰ هزار نفر از ترکمنستان، ۱۶۳ هزار نفر از ارمنستان، ۷۹ هزار نفر از بحرین، ۷۱ هزار نفر از کویت و ۶۸ هزار نفر از هند از کشورمان بازدید کرده‌اند. بین ۱۰ کشور منطقه، گردشگران ورودی از ارمنستان با رشد ۴۳۳ درصدی، گردشگران ورودی از عراق با رشد ۹۲ درصدی، گردشگران ورودی از کشور آذربایجان با رشد ۹۱ درصدی و گردشگران ورودی از ترکیه با رشد ۶۵ درصدی، بیشترین افزایش را نسبت به سال ۹۶ داشته‌اند. همچنین گردشگران ورودی از بحرین ۱۰ درصد، گردشگران ورودی از کویت ۹ درصد و گردشگران ورودی از هند ۶ درصد نسبت به سال ۹۶ کاهش نشان می‌دهد.