با توجه به اینکه کشور ما به تازگی به عضویت دائمی پیمان شانگهای درآمده‌، پیش‌بینی می‌شود ایران بتواند تاثیر قابل‌توجهی بر روابط تجاری با کشورهای عضو این پیمان از جمله تاجیکستان داشته باشد. در این خصوص حتی از تجارت ۵۰۰ میلیون دلاری که در انتظار ایران است صحبت‌هایی به میان آمده است، اما از آنجایی که با تیره شدن روابط سیاسی ایران و تاجیکستان، این کشور سرمایه‌گذاران ایرانی را از کشور خود اخراج و اجازه سرمایه‌گذاری برای ایرانیان را دشوار کرد، این خاطره بد همچنان در ذهن فعالان اقتصادی باقی مانده و باعث شده است که کمتر ایرانی‌ای رغبتی برای ورود به اقتصاد این کشور از خود نشان دهد.
در همین خصوص رییس انجمن کشت فراسرزمینی در پاسخ به این پرسش که ما با کشور تاجیکستان اشتراکات فرهنگی و زبانی داریم آیا می‌توان از این ظرفیت برای توسعه کشت فراسرزمینی بهره گرفت؟ گفت: امروز با تنش‌های جدی آبی مواجه هستیم که این مساله باعث شده است در ایجاد امنیت غذایی در کشور با چالش‌هایی مواجه شویم.
علی رضوانی‌زاده با بیان اینکه برای پیشبرد فعالیت اقتصادی باید به مولفه‌های زیادی توجه کرد، افزود: با توجه به شاخص‌های مشخص کشورها برای کشت فراسرزمینی از سوی انجمن انتخاب می‌شوند. باید بگویم با توجه به مولفه‌های تعیین‌شده، کشاورزی در تاجیکستان توجیه اقتصادی ندارد از این‌رو جزو اولویت‌های سوم ما در نظر گرفته می‌شود.
این فعال اقتصادی تصریح کرد: امنیت در سرمایه‌گذاری، روابط دیپلماتیک و رتبه‌ کشورها در تسهیل محیط کسب‌وکار جزو شاخص‌های مهم در انتخاب کشورها برای کشت فراسرزمینی محسوب می‌شوند. تنها ملاک انتخاب داشتن منابع آبی مناسب و زمین‌های مرغوب نیست. به عنوان مثال کشور لهستان منابع آبی ارزشمندی دارد اما از آنجایی که پیشینه اقتصادی ایرانیان در این کشور قوی نیست از این‌رو این کشور جزو اولویت‌های دوم ما در زمینه کشت فراسرزمینی شده است.

نمی‌توان در تاجیکستان کار بزرگ انجام داد
رضوانی‌زاده با اشاره به تجربه تلخ سرمایه‌گذاری ایرانیان در تاجیکستان، خاطرنشان کرد: با تیره شدن روابط سیاسی ایران و تاجیکستان، این کشور سرمایه‌گذاران ایرانی را از کشور خود اخراج و اجازه سرمایه‌گذاری برای ایرانیان را دشوار کرد. باید بگویم این خاطره بد همچنان در ذهن ما باقی مانده و باعث شد کمتر ایرانی‌ای رغبتی برای ورود به این اقتصاد از خود نشان دهد.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه نمی‌توان در تاجیکستان کار بزرگ انجام داد، گفت: به سختی می‌توان در این کشور یک مزرعه ۱۰ هزار هکتاری پیدا کرد. وقتی نتوانیم در کشوری کار بزرگ انجام دهیم در واقع در آن کشور کشاورزی معیشتی کرده‌ایم، این در حالی است که می‌توان با هزینه کم بیش از ۱۰۰ هزار هکتار زمین در روسیه، قزاقستان، برزیل، اوکراین و ونزوئلا اجاره کرد.
بنا به اظهارات وی، اولویت کشت فراسرزمینی تولید محصولات آب‌بر و گوشت است. وی در ادامه بیان کرد: زمینه‌های اقتصادی برای پرورش آبزیان در این کشور محیا است. سالیانه انواع آبزیان به ارزش دو میلیارد دلار وارد این کشور می‌شوند که می‌توانیم با انتقال دانش فنی و نیروی انسانی از این قابلیت استفاده کنیم و سرمایه‌گذاری مشترکی در این زمینه داشته باشیم و این‌گونه علاوه‌بر خلق ثروت به حضور ایرانیان در این کشور کمک می‌کنیم و زمینه برای توسعه روابط اقتصادی و کشاورزی فراسرزمینی فراهم می‌شود.

امنیت سرمایه‌گذاری ایرانیان باید فراهم شود
به گفته این فعال اقتصادی، از منظر دیپلماسی اقتصادی سرمایه‌گذاری در تاجیکستان سودآور است مشروط به اینکه تعهدهای لازم به سرمایه‌گذاری در این کشور به طرف‌های ایرانی داده شود و امنیت سرمایه‌گذاری در این کشور برای ایرانیان فراهم شود. اما در شرایط کنونی اگر سطح زیر کشت ما در دیگر کشورها به شش میلیون هکتار رسید آن زمان می‌توانیم برای ورود به تاجیکستان هم فکر کنیم.
رضوانی‌زاده با اشاره به ظرفیت‌های تاجیکستان در بخش‌های دام و صنایع تبدیلی کشاورزی خاطرنشان کرد: یکی از کارویژه‌های کشت فراسرزمینی برای بخش خصوصی خلق ثروت است و از آنجایی‌که این کشور به بازار اوراسیا و چین نزدیک است می‌توان زمینه‌های تولید و صادرات را در این کشور فراهم کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که یکی از اهداف کشت فراسرزمینی کشت محصولات آب‌بر در دیگر کشورها و واردات آن به ایران است اما شما سخن از کشت در دیگر کشورها و صادرات آن به کشورهایی چون چین و… مطرح کردید در این باره بیشتر توضیح دهید، گفت: همانگونه که اشاره کردم بخش خصوصی با هدف خلق ثروت در این زمینه ورود کرده است از این‌رو به کشت در کشورهای دیگر و صادرات آن به غیر از ایران فکر و در این زمینه نیز ورود کرده است.بنا به اظهارات این فعال اقتصادی، کشت گندم، جو، ذرت و دانه‌های روغنی در وسعت سه یا چهار هزار هکتار برای ما امنیت غذایی ایجاد نمی‌کند. ما سالیانه دو میلیون تن روغن وارد کشور می‌کنیم. برای تولید این میزان روغن در کشور به شش الی هفت میلیون تن دانه روغنی نیاز است. تولید این میزان دانه روغنی در تاجیکستان برای ما مقدور نیست. همان‌گونه که اشاره کردم در این کشور به سختی می‌توان زمین در مقیاس وسیع اجاره کرد.
رضوانی‌زاده با اشاره به بالا بودن هزینه حمل‌ونقل تاجیکستان گفت: هزینه حمل یک تن کالا از تاجیکستان به ایران بین ۸۰ تا ۱۰۰ دلار می‌شود؛ علاوه بر این سالی یک بار می‌توان زمین را در این کشور زیر کشت برد. این در حالی است که در ونزوئلا سالی سه بار می‌توان در یک زمین کشت کرد. همچنین هزینه حمل یک تن کالا از ونزوئلا تا بنادر جنوبی ایران ۵۵ دلار می‌شود.
وی همچنین بیان کرد: نخستین شرط در آغاز روابط اقتصادی بین دو کشور ایجاد امنیت در بسترهای سرمایه‌گذاری است که بخش مهمی از این تعهد را باید دولت‌ها بدهند. اگر امنیت در سرمایه‌گذاری فراهم نشود سرمایه‌گذار خود را مال‌باخته تصور می‌کند.

هیات اقتصادی تاجیکستان به مشهد سفر می‌کند
گفتنی است با هماهنگی سازمان توسعه تجارت ایران، استان خراسان‌رضوی اواخر آذرماه میزبان هیاتی متشکل از معاونان وزیران تجارت و صنعت و معادن اتاق بازرگانی تاجیکستان در مشهد خواهد بود. رییس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌رضوی در این خصوص گفت: به منظور تلاش برای احیای روابط گذشته ایران به ویژه استان خراسان‌رضوی با تاجیکستان، توسعه روابط تجاری با این کشور در اولویت برنامه‌های امسال اقتصادی استان قرار گرفته است. محمدعلی امیرفخریان اظهار کرد: امسال تاجیکستان دهمین مقصد صادراتی خراسان‌رضوی بوده و در هفت ماهه امسال ۱۱ میلیون و ۶۶۴ هزار دلار کالا از این استان به تاجیکستان صادر شده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر ارزشی ۵۲۵ درصد رشد داشته است.
وی بیان کرد: با اینکه خراسان‌رضوی همچنان صادرات کالا از طریق ریلی و جاده‌ای را از مرز ترکمنستان حفظ کرده است اما مسیر ترانزیتی به تاجیکستان ظرفیت جدیدی است که این استان در تلاش برای بهره‌گیری مطلوب از آن است.رییس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌رضوی گفت: به منظور تسهیل و توسعه روابط تجاری بین ایران و تاجیکستان و آشنایی آن کشور با ظرفیت‌های اقتصادی خراسان‌رضوی، این هیات تجاری تاجیک اواخر آذرماه به مشهد سفر می‌کند. امیرفخریان اظهار کرد: برگزاری نشست‌هایی به منظور تدوین برنامه عملیاتی، بررسی مسائل و مشکلات صادرکنندگان فعال استان، ارزیابی و پایش تحقق اهداف تجارت خارجی استان با کشور تاجیکستان، برگزاری وبینار تخصصی تجارت با تاجیکستان و برنامه‌ریزی برای برپایی نمایشگاه ایران در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برای این سفر در نظر گرفته شده است تا بتوان زمینه توسعه روابط تجاری با این کشور را فراهم کرد.
تاجیکستان کشوری کوهستانی و محصور در خشکی است که با حدود هشت میلیون نفر جمعیت و ۱۴۳ هزار و ۱۰۰ کیلومترمربع مساحت در آسیای مرکزی قرار دارد. این کشور با افغانستان از جنوب، ازبکستان از غرب، قرقیزستان از شمال و چین از شرق مرز مشترک دارد. شیرینی، رنگ، انواع پسته، سیمان، اکسیدآلومینیم، دارو، تخم پرندگان، بیسکویت و همچنین خدمات فنی و مهندسی از مهم‌ترین اقلام صادراتی جمهوری اسلامی ایران به کشور تاجیکستان هستند.